Chó sủa là chó không cắn là gì – Trường THPT Phan Đình Phùng

Chó là một loài động vật quen thuộc với cuộc sống của chúng ta. Nhờ tính trung thành và thuần chủng nhanh, chúng được nhiều người chọn làm thú cưng và được huấn luyện trở thành cảnh sát. Tuy nhiên, trong văn hóa đại chúng, có một câu nói rằng “Chó sủa là chó không cắn“. Vậy ý nghĩa của câu nói này là gì? Chúng ta sẽ khám phá trong bài viết dưới đây cùng với học sinh của Trường THPT Phan Đình Phùng.

Chó sủa là chó không cắn là gì?

Chó sủa là chó không cắn ngụ ý rằng một người nói nhiều, tranh luận nhiều, phàn nàn nhiều hoặc gây ra nhiều tiếng ồn sẽ không phải là một người hành động, nghĩa là anh ta sẽ không thực hiện các mối đe dọa của mình.

Nguồn gốc chính xác của con chó sủa không cắn không biết bắt nguồn từ đâu, nhưng được biết rằng nó được sinh ra từ những người nông dân ở Đông Âu.

Câu nói được sinh ra bởi vì người ta đã quan sát thấy rằng những con chó sủa rất nhiều thường không có ý định cắn mà chỉ sợ và điều này áp dụng cho những người ‘sủa rất nhiều’.

Kiến thức tham khảo về hình tượng chó trong đời sống và văn học

Hình tượng chó và văn hóa Việt

Trong truyền thuyết của người Việt, hình tượng con chó xuất hiện từ rất sớm. Đến nay, dân gian vẫn lưu truyền câu chuyện về quá trình tìm vị trí đất đẹp để xây thành Cổ Loa của vua An Dương Vương hay huyền thoại về sự ra đời của vua Lý Công Uẩn đều liên quan đến “Thần Cẩu”. Cũng trong truyền thuyết, chó còn được xem là vật tổ của nhiều dân tộc, như Cơ Tu, Xê Đăng, S’tiêng, Chăm, Dao, Lô Lô…

Hình ảnh con chó cũng xuất hiện khá nhiều trong thành ngữ, tục ngữ và ca dao với những phẩm chất điển hình là thông minh, trung thành và mang lại nhiều may mắn. “Mèo đến nhà thì khó, cho đến nhà thì sang”, “Chó giữ nhà, gà gáy sáng”…Qua quan sát về tập tính và sinh hoạt của con chó, dân gian đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm có tính dự báo về thời tiết, về thời vụ mùa màng, về cả cách chọn chó để nuôi: “Ráng mỡ gà thì gió, ráng mỡ chó thì mưa” hay “Nào ai buôn bán trăm bề/ Chẳng bằng nuôi chó huyền đề bốn chân”.

Hình ảnh con chó cũng xuất hiện trong thơ, văn…của nhiều tác giả nổi tiếng, gắn liền với sinh hoạt của con người nơi làng quê thôn dã. Chó là bạn gần gũi của con người, canh gác nhà cửa cho con người, thậm chí có nơi chó được thờ cúng tại các đền thờ, miếu mạo. Trong tín ngưỡng, tâm linh, người ta còn tin rằng, chó có thể canh giữ, xua đuổi tà ma vào ban đêm nên từ lâu, người Việt đã có tục thờ chó đá trước đền miếu, đình, điện, hay đặt chó đá trước cửa các gia đình quyền quý, cổng làng, các khu mộ của người quyền quý, mang ý nghĩa bảo vệ, canh gác phần âm.

Ở rất nhiều nơi trên thế giới, con chó được trân trọng và nâng niu, người ta cũng đặt Các chòm sao được đặt tên chó gồm: Tiểu Khuyển, Đại Khuyển và Lạp Khuyển. Bên cạnh đó chó cũng là đối tượng bị khinh rẻ, coi thường, nó được xem như một con vật bẩn thỉu, ngu dốt và đáng khinh. Người ta hay thóa mạ nhau bằng những câu chửi, tiếng lóng, thuật ngữ, có nhắc đến con chó như: đồ chó, đồ con chó, đồ chó má, đồ chó đẻ, đồ chó săn, thằng chó, chó chết, thằng chó chết, đồ chó cái (ám chỉ gái mại dâm), chó ghẻ, ngu như chó, lạnh như chó, cẩu nô tài (ám chỉ những kẻ tay sai), tuồng chó lợn, đồ chó vô chủ, đám chó hoang, chó chui gầm chạn….

Các câu tục ngữ với chó

– Chó đâu chó sủa lỗ không/ chẳng thằng ăn trộm cũng ông ăn mày

– Mèo đến nhà thì khó, chó đến nhà thì sang

– Dù ai buôn bán trăm nghề/chẳng bằng nuôi chó huỳnh đề bốn khoen

– Chó giữ nhà, gà gáy sáng.

Xã hội Tây phương đối xử với con chó tựa như đối xử với con người qua câu nói sau:

“Nhất con nít, nhì đàn bà, thứ ba mèo chó, sau đó mới đàn ông”.

Hay trong Anh ngữ, đại từ He/She được dành cho chó mèo, ví dụ:

– I have a nice cat. She always follows me when I am at home.

– Go and find the dog to make sure that He is fine.

Trong lúc đó, xã hội VN, nạn ăn thịt chó ngày càng phổ biến, nạn bắt trộm chó “cẩu tặc” ngày càng trầm trọng, không sút giảm chút nào so với ngày xưa – được thể hiện trung thực qua những câu ca dao tục ngữ có dính dáng đến hình ảnh con chó:

– Sống trên đời ăn miếng dồi chó, chết xuống âm phủ đâu có mà ăn.

– Thịt chó chấm nước chó

Ca dao tục ngữ phản ảnh đời sống vật chất, tinh thần, tâm linh của người VN xưa rất đậm nét. Người VN có phong tục đặt chó đá trước cổng nhà, đền miếu để đuổi ma quỷ. Hình thức chó đá giữ vai trò canh gác là khá phổ biến ở nông thôn. Tục thờ chó được biểu hiện dưới nhiều hình thức. Người Việt thường chôn chó đá trước cổng như một linh vật có ý nghĩa cầu phúc, trừ tà; hoặc đặt chó đá trên bệ thờ coi như một bậc thần linh. Chó đá trong nhà thường nhỏ, không to lớn như chó đá ở đình, đền, phủ. Tục lệ thờ chó đá cũng được nhắc đến trong tục ngữ:

– Chó đá vẫy đuôi

Có những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ theo tôi thuộc hàng tuyệt bút:

– Chó sủa mặc chó, người lữ hành cứ đi

– Chó ngáp phải ruồi

– Lạc đàng nắm đuôi chó, lạc ngõ nắm đuôi trâu

– Đen như mõm chó

– Treo đầu dê, bán thịt chó

– Chó đâu chó sủa lỗ không/ chẳng thằng ăn trộm cũng ông ăn mày.

– Lên voi xuống chó

…

Hình ảnh chó thân thiết với con người, trung thành, thông minh khó có loài vật nào theo kịp, ngày đêm canh gác giữ nhà, nhưng lại bị lem luốc hầu hết trong kho tàng văn chương bình dân nói về chó:

– Sự đời bằng cái lá đa/ đen như mõm chó chém cha cái sự đời

– Làm người thì khó, làm chó thì dễ

– Nói dai như chó nhai giẻ rách

– Đồ chó cắn trộm

– Nhục như con chó

– Hỗn như chó

– Đồ chó chết

– Đồ chó dại

– Đồ chó săn

– Đồ chó ghẻ

– Đồ chó đẻ

Văn hóa đại chúng

Hình tượng con chó được một số nghệ sĩ như nhà văn, họa sĩ, nhà điêu khắc trong giới mỹ thuật quan tâm trong sáng tác, tạo thành hình tượng nghệ thuật, dù vậy hình tượng con chó trong mỹ thuật có lẽ hiếm thấy hơn các con vật khác như: Rồng, ngựa, hổ… Ở phương Đông, người ta xem thường hình tượng con chó hơn phương Tây. Cho nên, những nghệ sĩ thật sự dành cảm xúc trước hình tượng con vật này cũng rất hiếm. Một số họa sĩ có vẽ chó nhưng ít diễn tả nó với cách nhìn đơn lẻ mà có sự phối hợp với hình tượng khác như vẽ chó cùng người trong cuộc đi săn, ít khi được coi là đối tượng chính trong tư duy sáng tác.

Trong lĩnh vực điện ảnh, con chó cũng có những vai diễn trong các phim của Hollywood hoặc hãng Walt Disney sản xuất như: Trở về nước, Chuyến du lịch kỳ lạ, chó Benji trong Benji, chú chó săn, Cleo trong bộ phim truyền hình nhiều tập Sự lựa chọn của con người, chó Asta trong phim Người đàn ông mảnh khảnh, những con chó phim hoạt hình của Walt Disney như Goofy lần tiên xuất hiện trong phim Mickey’s Revue (1932), Pluto lần đầu tiên trong phim The Chain Gang (1930), những con chó đốm trong phim 101 con chó đốm đã để lại ấn tượng về những cá tính của các diễn viên do sự sáng tạo tinh tế của các họa sĩ ngoài ra còn bộ phim Cáo và chó săn.